Gniazdo os w ogrodzie zwykle budzi niepokój, bowiem nikt nie chce dzielić najbliższej przestrzeni z rojem os, które często żądlą. Sytuacja jest szczególnie poważna, jeżeli właścicielem posesji jest osoba uczulona na jad osy. Podpowiemy, jak poradzić sobie z ich gniazdem oraz jak rozpoznać, że to właśnie osy odwiedziły nasze domostwo.

Osy – charakterystyka

Osy zamieszkują prawie każdy zakątek świata, pospolicie występują w całej Europie, w północnej części Afryki, w Azji – poza południowym jej obszarem oraz w Ameryce Północnej – wyłączając jej środkową część. W Europie środkowej aktywne są od kwietnia do października.

Osy robotnice osiągają rozmiary od 10 do 14 mm, osy królowe mają długość ciała od 16 do 18 mm, natomiast samce mierzą około 13-15 mm. W Polsce występują około 10 tysięcy gatunków os. Osa pospolita jest koloru żółto-czarnego w pasy i posiada charakterystyczne przewężenie u nasady odwłoka, stąd też wzięło się powiedzenie o talii osy. Żądło osy jest gładkie, dlatego osa może żądlić wielokrotnie, w przeciwieństwie do os, żądła pszczoły posiadają haczyki, przez co pozostają w ciele człowieka wraz z ułamkiem odwłoka z workiem jadowym, a pszczoła po wszystkim umiera.

Wiosną królowa zaczyna szukać miejsca na założenie kolonii i złożenie jaj po jesiennym zapłodnieniu. Najpierw wykluwają się robotnice, które nie są płodne, pod koniec lata składa jaja, z których wykluwają się płodne samice – w przyszłości królowe oraz samce. Robotnice rozbudowują gniazdo, a także karmią larwy uśmierconymi i przeżutymi owadami takimi jak mszyce, gąsienice i resztkami drobnej padliny owadów. Właśnie z tego względu osy są pożyteczne dla środowiska, gdyż chronią plony przed szkodnikami i zniszczeniem. Nie należy zapominać także o ich ważnej roli w zapylaniu roślin.

Dorosłe osobniki żywią się pokarmem węglowodanowym: nektarem kwiatowym, słodkimi owocami i sokami.

Osy nie atakują same z siebie, bez powodu, jednak gdy na dworze jest gorąco są bardziej rozdrażnione.

Gdzie najczęściej osy zakładają swoje gniazda?

• Poddasza
• Stare altany
• Kąty w podbitce dachowej
• Konary starych drzew
• Dziuple
• Otwory w ziemi

Jak zabezpieczyć ogród i dom przed zagnieżdżeniem się os?

Osy nie lubią niektórych olejków eterycznych zawartych w roślinach. Należą do nich mięta, trawa cytrynowa czy kocimiętka, dodatkowo miejsce, w którym wcześniej mieliśmy problem z osami lub istnieje prawdopodobieństwo ich zagnieżdżenia, można posmarować olejkiem goździkowym. Zapach powinien odstraszyć osy. Ważna jest także profilaktyka. Sprawdzajmy wszystkie altany, poddasza, stare drzewa i dziuple na naszej posesji, zasypujmy dziury w ziemi, to właśnie tam często znaleźć można gniazdo tych owadów. Jeżeli zauważymy zaczątek gniazda, lepiej go usunąć w porę.

Jak bezpiecznie usunąć gniazdo os?

Usuwanie gniazda os nie zawsze jest obowiązkiem straży pożarnej. Straż pożarna przyjeżdża do przypadków zagrażających życiu lub zdrowiu tj. do osób ze znacznym ograniczeniem możliwości poruszania się, osób niepełnosprawnych i starszych, a także do miejsc, w których przebywają dzieci, takie ja szkoły czy przedszkola oraz miejsca użyteczności publicznej. W przypadku domów rodzinnych, gdzie znajdujące się na posesji osy nie stanowią bezpośredniego zagrożenia, usunąć gniazdo os powinna firma dezynsekcyjna.

Nie polecamy stosowania domowych sposobów usuwania gniazd. Zalewanie gniazd wrzącą wodą czy ich palenie jest niebezpieczne z kilku powodów. Po pierwsze nie ma stuprocentowej skuteczności, zalewanie ich wrzątkiem może tylko rozwścieczyć osy, natomiast palenie łatwopalnego, celulozowego gniazda os może dodatkowo wywołać niekontrolowany pożar.

Bezpiecznie usunąć gniazdo os można z pomocą firmy dezynsekcyjnej, a właściciele posesji nie muszą wówczas obawiać się niechcianych ukąszeń tych owadów. Osoby takie posiadają odpowiedni ku temu sprzęt ochronny oraz środki, które pozwolą na bezpieczne dla wszystkich w bliskim otoczeniu usunięcie gniazda, również skuteczność takiego zabiegu jest niezwykle wysoka, co przy stosowaniu domowych sposobów na własną rękę nie jest już takie pewne. Warto także pamiętać, że niebezpieczne dla człowieka, nie tylko dla osób uczulonych, są użądlenia gromadne, czyli wielokrotne ukąszenia przez wiele osobników. Firma dezynsekcyjna pomoże także w znalezieniu gniazda os.

Postępowanie w przypadku ugryzienia

Pojedyncze użądlenie nie stanowi zagrożenia dla osób bez alergii na jad os. Chociaż piekący ból wywołany przez użądlenie osy potrafi dokuczyć. W miejscu, w którym doszło do ukąszenia, w konsekwencji wydzielania czynnika zapalnego, jakim jest histamina, dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zaczerwienienia, a także obrzęku i swędzenia. Wówczas miejsce ugryzienia posmarować można żelem łagodzącym z hydrokortyzonem lub popularnym żelem fenistil. Jeżeli nie mamy pod ręką żadnego wyrobu medycznego na ukąszenia owadów, w takim wypadku pomocne mogą się okazać domowe i sprawdzone sposoby radzenia sobie z bólem i łagodzeniem obrzęku.

Do popularnych środków naturalnych zalicza się choćby:

• sok z cytryny,
• okład z octu,
• okład z sody oczyszczonej,
• olejek lawendowy,
• kostki lodu
• żel z aloesem.